Jak rozpoznać udar słoneczny?

Udar słoneczny grozi nam nie tylko na plaży, gdy opalamy się bez umiaru. W czasie dużego nasłonecznienia, gdy nie zadbamy o osłonięcie głowy, do porażenia może dojść podczas zwykłego spaceru, a nawet kąpieli w otwartym basenie. Gra w siatkówkę na plaży czy dłuższy marsz brzegiem morza też może skończyć się udarem – wiatr i fale przyjemnie nas chłodzą i nie zdajemy sobie sprawy, że bilans cieplny naszego organizmu został zachwiany. Podobnie może skończyć się wędrówka po nasłonecznionej drodze czy praca w polu w gorący letni dzień. O udar najłatwiej w gorące parne dni i w gorącym klimacie, zwłaszcza jeśli mamy za mało przewiewne ubranie i nie pijemy wystarczająco dużo wody.

Różne osoby są w różnym stopniu wrażliwe na wysoką temperaturę, tak więc w tych samych warunkach nie wszyscy dostają udaru cieplnego. Zagrożony jest każdy, kto nie przestrzega podstawowych zasad zachowania się w czasie upałów. Szczególnie narażone są małe dzieci, osoby starsze i przewlekle chore. Organizmy maluchów i seniorów nie radzą sobie z termoregulacją, więc w upalny dzień grozi im przegrzanie. W czasie upałów szczególnie ostrożne powinny być osoby cierpiące na nadciśnienie i chorobę wieńcową, nowotwory, przyjmujące środki moczopędne, osłabione oraz kobiety w ciąży.

Objawy udaru słonecznego mogą mieć różne nasilenie w zależności od tego, w jakim stopniu doszło do przegrzania organizmu i jak długo trwało wystawienie na słońce. Szczególnie niebezpieczny jest udar wtedy, gdy doszło do silnego nagrzania głowy – może to prowadzić nawet do obrzęku mózgu. Dlatego tak ważna jest ochrona głowy przed słońcem i noszenie czapki czy kapelusza. Objawy udaru słonecznego są następujące:
* osłabienie,
* zaczerwienienie lub bladość twarzy,
* silne bóle głowy,
* zawroty głowy,
* przyspieszone tętno,
* gorączka i dreszcze,
* suchość skóry,
* nudności i wymioty,
* chwiejny chód,
* mowa niewyraźna i bełkotliwa,
* mroczki przed oczami,
* oparzenia I i II stopnia odsłoniętych partii ciała.
W lżejszych przypadkach udaru słonecznego twarz jest czerwona, gdy stan się pogarsza – blednie. Może wtedy dojść do omdlenia, a nawet utraty przytomności. Kiedy występują takie objawy, trzeba wezwać lekarza.

Najważniejsza jest oczywiście profilaktyka. W czasie upałów należy pić dużo wody, po kilka łyków co 15 – 20 minut. Koniecznie trzeba nosić nakrycie głowy. Nie należy przebywać zbyt długo bezpośrednio na słońcu, a do opalania trzeba używać kremów z odpowiednim filtrem. Jeżeli w upalny dzień poczuliśmy się źle, trzeba szybko znaleźć zacienione, przewiewne miejsce, położyć się i zadbać o uzupełnienie niedoboru płynów. Najlepiej pić schłodzoną wodę mineralną, ewentualnie z dodatkiem soli, żeby uzupełnić elektrolity.

Najczęściej zbyt długie opalanie powoduje oparzenia I stopnia. Skóra jest zaczerwieniona, gorąca i piecze, pojawiają się na niej pęcherzyki. Trzeba opuścić plażę i schłodzić skórę, najlepiej łagodnym prysznicem. Nie można schładzać ciała zimną wodą, gdyż skóra jest bardzo rozgrzana i mogłoby dojść do szoku termicznego. Na początku woda powinna być letnia, potem coraz chłodniejsza, ale nie zimna. Po prysznicu (co najmniej 10-minutowym) delikatnie osuszamy ciało (nie można trzeć szorstkim ręcznikiem) i smarujemy na przykład pantenolem, żeby złagodzić podrażnienia. Na poparzony niewielki fragment ciała (na przykład dekolt czy ramiona) doskonały jest okład z chłodnego zsiadłego mleka, jogurtu naturalnego czy kefiru. Przez kilka dni należy unikać silnego słońca.